6 ژوئیه 2023 - در مطالعه اخیر منتشر شده در مجله ی Nutrients، محققان ارتباط بین پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای و شیوع دیابت نوع 2 را در شهر لوزان در سوئیس به عنوان یک جمعیت غیر مدیترانه ای بررسی کردند.

پیش زمینه

دیابت نوع 2، همراه با چاقی یک اپیدمی رو به رشد در سراسر جهان به ویژه در کشورهای غربی است و پیش بینی می شود که شیوع دیابت نوع 2 تا سال 2035 از مرز 500 میلیون نفر فراتر رود.

در حالی که ژنتیک و سن نقش مهمی در ابتلا به دیابت نوع 2 دارند، سطح فعالیت بدنی و رژیم غذایی دو عامل خطر قابل اصلاح برای دیابت نوع 2 هستند که با هدف پیشگیری از دیابت نوع 2 با کاهش بروز چاقی انجام می شود.

رژیم غذایی مدیترانه ای، که عموماً در برخی از کشورهای نزدیک به دریای مدیترانه از جمله یونان، لبنان و ترکیه دنبال می شود و کشت زیتون، به میزان قابل توجهی خطر چاقی را کاهش می دهد.

این رژیم شامل مصرف زیاد سبزیجات، میوه ها، آجیل، حبوبات، ماهی و غذاهای دریایی، الکل و لبنیات در حد اعتدال و مصرف بسیار کم گوشت قرمز است.

با توجه به مزایای شناخته شده ی رژیم غذایی مدیترانه ای برای سلامت قلب و عروق و کاهش خطر بیماری های عصبی و تأثیر مثبت آن بر آب و هوا و پایداری، پیروی از این رژیم غذایی فراتر از مناطق مدیترانه، گسترش یافته است.

در مورد این مطالعه

در مطالعه حاضر، محققان پایبندی به رژیم غذایی مدیترانه ای را در خارج از منطقه مدیترانه در شهر لوزان در سوئیس بررسی کردند. آنها تأثیر آن را بر کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 بررسی نمودند.

با توجه به این واقعیت که سوئیس دارای سیستم مراقبت بهداشتی بسیار توسعه یافته با یکی از پایین ترین نرخ های چاقی در بین کشورهای غربی است و جمعیت کلی از وضعیت اجتماعی و اقتصادی بالایی برخوردار است، تأثیر پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای بر خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را می توان در میان جمعیت سوئیس بدون عوامل مخدوش کننده عمده مورد مطالعه قرار داد.

داده ها از یک مطالعه آینده نگر مبتنی بر جمعیت که عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و بالینی تعیین کننده خطر بیماری قلبی عروقی را ارزیابی می کردد، به دست آمد. در این مطالعه از یک پرسشنامه فرکانس نیمه کمّی غذایی استفاده شد و یک معاینه بالینی و آزمایش خون انجام گردید.

پرسشنامه ی فرکانس غذا، دریافت رژیم غذایی و اندازه سهم هر یک از 97 ماده غذایی را که 90 درصد از کربوهیدرات ها، چربی ها، پروتئین ها، کلسترول، الکل، رتینول، ویتامینD و کالری دریافتی و 85 درصد از آهن، کاروتن و محتوای فیبر رژیم غذایی را تشکیل می‌دهند، ارزیابی کرد.

اطلاعات حاصل از سه پیگیری برای ارزیابی پایبندی به رژیم غذایی مدیترانه ای مورد استفاده قرار گرفت و پایبندی با استفاده از دو روش مختلف محاسبه شد. یک روش مصرف هشت نوع غذای اصلی شامل سبزیجات، میوه‌ها، غلات، گوشت، حبوبات، محصولات لبنی، اتانول و نسبت چربی‌های مونو غیراشباع به اشباع را مورد بررسی قرار داد.

این روش بر اساس مصرف غذاهای مفید و مضر امتیازاتی را تعیین کرد. روش دیگر دریافت رژیم غذایی را به طور مشابه امتیاز داد، اما اندازه سهم سبزیجات، میوه ها، غلات، الکل، گوشت، محصولات لبنی و روغن زیتون را بررسی کرد.

دیابت نوع 2 بر اساس سطح گلوکز پلاسما ناشتا یا استفاده از انسولین یا درمان های خوراکی ضد دیابت تعریف شد. اطلاعات در مورد سایر متغیرهای کمکی مانند وضعیت اجتماعی-اقتصادی، سطح تحصیلات، مصرف الکل، رفتار سیگار کشیدن، اندازه گیری بدن و فشار خون نیز جمع آوری شد.

سطح گلوکز پلاسمایی ناشتا و هموگلوبین گلیکوزیله با استفاده از نمونه خون مورد ارزیابی قرار گرفت.

نتایج

نتایج نشان داد که پس از تعدیل متغیرهای متعدد، هیچ ارتباط معناداری بین پایبندی به رژیم غذایی مدیترانه ای و بروز دیابت نوع 2 در جمعیت غیر مدیترانه ای وجود ندارد.

پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای در میان افرادی که دارای شاخص توده بدنی پایین تری بودند، تحصیلات بالاتری داشتند، به طور مکرر سیگار نمی کشیدند و شیوع کمتری از فشار خون داشتند اما اغلب الکل مصرف می کردند، بالا بود.

عدم ارتباط بین پایبندی به رژیم مدیترانه ای و بروز دیابت نوع 2 نیز بر اساس میزان پایبندی به رژیم غذایی تغییری نکرد. تفاوت هایی در الگوهای پایبندی بین دو روش مورد استفاده برای امتیاز دادن به رعایت رژیم غذایی وجود داشت.

در حالی که یک روش نشان داد شرکت‌کنندگانی که بیشتر از رژیم مدیترانه ‌ای پیروی می‌کردند، بیشتر زنان بودند و به ‌ندرت الکل مصرف می ‌کردند، روش دیگر هیچ تفاوتی بر اساس جنسیت در الگوهای پایبندی پیدا نکرد، اما گزارش داد که مصرف ‌کنندگان مکرر الکل از رژیم مدیترانه ‌ای پیروی بیشتری داشتند.

برخلاف بسیاری از مطالعات دیگر که ارتباط معکوس بین رژیم غذایی مدیترانه ای و دیابت نوع 2 را گزارش کردند، مطالعه حاضر هیچ ارتباطی بین این دو پیدا نکرد.

محققان بر این باورند که یافته‌های خنثی می ‌تواند به دلیل روش‌های ناکافی ارزیابی رژیم غذایی مدیترانه ‌ای در میان جمعیت غیر مدیترانه‌ای باشد.

از آنجایی که انواعی از غذاها در داخل گروه‌های بزرگرژیم مدیترانه ‌ای قرار می گیرند و روش‌های آماده ‌سازی غذا می‌توانند در کشورهای غیر مدیترانه ‌ای متفاوت باشند، نمرات رژیم غذایی مدیترانه ‌ای ممکن است در این مطالعه بیش از حد برآورد شده باشد.

نتیجه گیری

به طور کلی، این یافته‌ها نشان می دهند که در میان جمعیت غیر مدیترانه‌ای، صرف ‌نظر از میزان پایبندی به الگوی غذایی، پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ ای با بروز کمتر دیابت نوع 2 ارتباطی ندارد.

این نتایج بر نیاز به روش‌های دقیق ‌تر ارزیابی رژیم‌های غذایی مدیترانه ‌ای در میان جمعیت‌های خارج از منطقه مدیترانه، با در نظر گرفتن تفاوت‌ها در نوع غذاها و روش‌های تهیه، تاکید می‌کند.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20230706/Does-the-Mediterranean-diet-lower-the-incidence-of-type-2-diabetes-among-non-Mediterranean-populations.aspx